فصلنامه مطالعات ملی - فهرست مقالات

موضوع این مقاله معرفی تاریخ و فرهنگ مردم تاجیک است. برای این کار ابتدا معنی واژه‌ی تاجیک و تحول و تطور آن براساس منابع‌چینی، یونانی، روسی، ترکی و فارسی مورد بحث و بررسی قرارگرفته و سپس پیشینه‌ی تاریخی ... بیشتر

هویت و تأویل: در جست‌وجوی یک هویت پسااستعماری

جهانگیر معینی علمداری

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1385، صفحه 33-51

چکیده

دگوگونی‌های فرهنگی و سیاسی و اقتصادی جهان در دوره‌ی پس از جنگ سرد، ضرورت بازسازی و بازاندیشی در مناسبات جوامع غربی و غیرغربی را بیش‌تر کرده است. بازتاب این امر را می‌توان به‌صورت رواج یک رشته نظریه‌های ... بیشتر دگوگونی‌های فرهنگی و سیاسی و اقتصادی جهان در دوره‌ی پس از جنگ سرد، ضرورت بازسازی و بازاندیشی در مناسبات جوامع غربی و غیرغربی را بیش‌تر کرده است. بازتاب این امر را می‌توان به‌صورت رواج یک رشته نظریه‌های جدید در میان روشنفکران جهان‌سومی مشاهده کرد. این گرایش عمدتاً در قالب نقد استعمارگرایی و تداوم آن در زندگی جوامع در حال توسعه طرح شده‌است. هوادارن این دیدگاه معتقدند که نقادی‌های هیچ یک از نظریه‌های انتقادی درباره‌ی استعمار به اندازه‌ی کافی رادیکال نبوده است و به‌همین دلیل مناسبات استعماری در دوره‌ی پس از استقلال کشورها نیز هم‌چنان ادامه داشته‌است. به‌نظر آن‌ها مصون‌بودن دانش غربی از انتقاد، یکی از عوامل عمده‌ی تداوم پدیده‌ی استعمار در جوامع درحال‌توسعه می‌باشد. در مقاله‌ی‌ حاضر، این گرایش پست‌مدرنیستی به نقد مدرنیته و غرب‌گرایی و ارایه‌ی هویت‌ جدید پسااستعماری برای جهان‌سوم، در چارچوب دو دیدگاه پسااستعمارگرایی، فلسفه‌ی آفریقایی و مطالعات زیردست بررسی می‌شود. در این مقاله، بر نقش تحولات فکری و فلسفی روشنفکران جهان‌سوم تأکید دارد و نشان خواهد داد که چه‌گونه این روشنفکران با وام‌گیری مفاهیمی از فلسفه‌های معاصر در غرب و ترکیب آن با یک رشته تعابیر سنتی جامعه‌شان به درک جدیدی از نقد مبانی استعمار رسیده‌اند.

اینترنت و هویت

عباس گرگی

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1385، صفحه 53-69

چکیده

بدون تردید، ورود فن‌آوری‌های ارتباطی ـ به‌ویژه اینترنت ـ دگرگونی‌های بنیادینی را در ساختار مناسبات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است. پی‌آمد این امر شکل‌گیری نوع جدیدی از تعاملات انسانی است که ضمن ... بیشتر

تاریخ سیاسی و اجتماعی پشتکوه در دوران والیان فیلی

مراد مرادی مقدم

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1385، صفحه 71-96

چکیده

والیان فیلی در سال 1006 ه‍.ق به دستور شاه عباس حاکم لرستان شدند. آن‌ها تا اوایل دوره‌ی قاجار بر سراسر لرستان پیشکوه و پشتکوه حکمرانی می‌کردند؛ اما فتحعلی‌شاه، پیشکوه لرستان را از زیر سلطه‌ی آن‌ها خارج ... بیشتر

فرهنگ‌ شهرهای ایران: فرهنگ تلفیقی

سیدقاسم حسینی

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1385، صفحه 97-116

چکیده

امروزه حرکت ایده‌ها، سرمایه‌، مردم و بسیاری از اجزا و عناصر اجتماعی ـ فرهنگی و سایر عوامل که بر رفتارهای اجتماعی و شیوه‌های زندگی و الگوهای کنش تأثیرگذار بوده‌اند؛ سریع‌تر و گسترده‌تر از هر زمان ... بیشتر امروزه حرکت ایده‌ها، سرمایه‌، مردم و بسیاری از اجزا و عناصر اجتماعی ـ فرهنگی و سایر عوامل که بر رفتارهای اجتماعی و شیوه‌های زندگی و الگوهای کنش تأثیرگذار بوده‌اند؛ سریع‌تر و گسترده‌تر از هر زمان و مکان و دوره‌ای از تاریخ، بشری شده است. جهانی‌شدن؛ دنیای معاصر بشری را بیش از پیش در ارتباطات و اطلاعات متقابل قرار داده است. جریان ترافیک در این شبکه‌ی جدید نه‌تنها سطوح جدیدی را سرعت بخشیده؛ بلکه جهت‌های حرکت را چندگانه کرده است. پویایی‌های جورواجور و نو، کانون مدل‌ها و اشکال تعلق و الگوهای تبادل زیادی را به‌وجود آورده است. در دنیای معاصر، فرایند دگرگونی‌ها و اتصال فرهنگ‌ها، نوعی تبدیل‌های جدیدی را صورت داده و الگوهای جدیدی را طرح‌ریزی کرده است که نه‌ شکل اصیل و بنیادینی از یک حوزه‌‌ی فرهنگی را به‌صورت محض می‌توان دید و نه الگویی از تأثیرپذیری‌هایی که بر یک عرصه‌ی‌ فرهنگی تأثیر‌گذار بوده است قابل مشاهده است. بنابراین، تلفیقی از دو گونه‌ی‌ خاص که به‌ ظهور پدیده‌ی جدیدی منجر شده است؛ دیده می‌شود. شهرهای ایران کانون همین پدیده‌های دو گونه‌ی خاص هستند‌ که به فرهنگ کریوله‌شده تبدیل شده است. در این فرهنگ کریوله‌ الگوی شهری جدید و متمایز را خواهیم داشت که با نوع و ساختار سنتی خود و با نوع و ساختی که از آن متأثر بوده است؛ تفاوت دارد؛ یعنی، نه آن است و نه این؛ بلکه نوع جدیدی که از آن به‌نام فرهنگ کریوله شهری ایران می‌توان نام برد.

نقدی بر فدرالیسم

محمدرضا خوروی پاک؛ علی اشرف نظری

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1385، صفحه 117-127

چکیده

کتاب «نقدی بر فدرالیسم»، ازجمله آثار تألیفی در حوزه‌ی بررسی اشکال دولت ـ کشور است که از سوی نشر شیرازه و به قلم آقای «محمدرضا خوبروی پاک» در سال 1377 انتشار یافته است. این کتاب در قالب پنج فصل ... بیشتر کتاب «نقدی بر فدرالیسم»، ازجمله آثار تألیفی در حوزه‌ی بررسی اشکال دولت ـ کشور است که از سوی نشر شیرازه و به قلم آقای «محمدرضا خوبروی پاک» در سال 1377 انتشار یافته است. این کتاب در قالب پنج فصل تدوین شده و دارای 255 صفحه می‌باشد. فرضیه‌ی اصلی نویسنده‌ی کتاب بر این گزاره ابتنا یافته است که «آیا ناهم‌گونی بین گروه‌های مختلف (قومی‏، زبانی یا مذهبی) در یک کشور باید سبب گزینش راه حل فدرالی شود و این‌که آیا فدرالیسم پاسخی قطعی به جدل همیشگی کثرت یا وحدت میان افراد و جوامع است؟» (ص11). این اثر با بررسی فدرالیسم‏، کارکردهای آن و نوعی نگاه تطبیقی، به بررسی این مسأله می‌پردازد که چه‌گونه دو گرایش ظاهراً متناقض «خودمختاری» و «وحدت» در این شکل از اشکال دولت ـ کشور به نوعی همکاری و هم‌آهنگی سیاسی یا آن‌چه که «وحدت در عین کثرت» نامیده می‌شود‏، منجر شده‌است. نویسنده، با بهره‌گیری از نوعی روش‌شناسی حاکم بر مطالعات جاری جامعه‌شناختی که از آن به روش «جامعه‌شناسی تاریخی»2 تعبیر می‌شود، به این نتیجه می‌رسد که نظر به تنوعات تاریخی و خصوصیات ویژه‌ی هر کشور، نمی‌توان الگوی فدرالیسم را الگویی یکه و جامع برای همه‌ی کشورها دانست و خوانندگان را به تفکر مجدد و بازبینی این مسأله دعوت می‌کند.

تاریخ پرچم ایران از باستان تا امروز

نصرت ا... بختورتاش؛ مجتبی مقصودی

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1385، صفحه 129-134

چکیده

کتاب «تاریخ پرچم ایران از باستان تا امروز» پژوهش و نوشته‌ی دکتر نصرت‌ا... بختورتاش در 568 صفحه به اضافه‌ی 16 صفحه عکس و تصاویر رنگی از پرچم ایران در دوره‌های مختلف به‌ شمارگان 2200 نسخه توسط انتشارات ... بیشتر کتاب «تاریخ پرچم ایران از باستان تا امروز» پژوهش و نوشته‌ی دکتر نصرت‌ا... بختورتاش در 568 صفحه به اضافه‌ی 16 صفحه عکس و تصاویر رنگی از پرچم ایران در دوره‌های مختلف به‌ شمارگان 2200 نسخه توسط انتشارات بهجت به صورتی نفیس و گالینگور با روبان‌هایی به رنگ‌های پرچم سه رنگ ایران سبز، سفید و قرمز، در سال 1383 منتشر شد. آدمی از روزگاران بسیار دور و پیش از تاریخ، از پیکر یا چهره‌ی جانوران نشانه‌هایی برای خود برمی‌گزیده‌ است. الفباهای نخستین و گوناگون ریشه‌ای از پیکره و اندام گیاهان و جانوران دارد و نمونه‌هایی از خط هیروگلیف که در دست است یادمانی از روزگار کهن می‌باشد. در کشور ما ایران نیز که تاریخی کهن و فرهنگی ژرف دارد نیز از پیکره‌ی خورشید، ماه، اختران و نماد دام‌ها مانند: گوسفند، اسب سفید و گراز و ددان هم‌چون: شیر، پلنگ، گرگ و پرندگان همانند: شاهین، کبوتر و نیز برخی گیاهان چون برگ زیتون و خوشه‌ی زرین برای درفش‌ها و روی سکه‌ها بهره‌برداری کرده‌اند. چرا انسان به این نمادها دلبستگی دارد؟ آیا خواستن و دلبستگی به این نگاره‌ها که نمودار دلیری، نیرومندی و بلندپروازی یا زیبایی و سرفرازی به‌شمار می‌آید، نشان و یادمانی از دوران‌های نخستین و وحدت و یکپارچگی تاریخی ملت‌ها نیست؟

ایرانیان و اندیشه‌ی تجدد

جمشید بهنام؛ شهره پیرانی

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1385، صفحه 135-140

چکیده

کتاب «ایرانیان و اندیشه‌ی تجدد» به قلم دکتر جمشید بهنام در سال 1375 توسط انتشارات فرزان به چاپ رسید و در سال 1383 تجدید چاپ شد. کتاب در یک مقدمه و چهار فصل مشتمل و 220 صفحه در پی پرداختن به روند نوسازی و ... بیشتر

دوره 24 (1402)

دوره 23 (1401)

دوره 22 (1400)

دوره 21 (1399)

دوره 20 (1398)

دوره 19 (1397)

دوره 18 (1396)

دوره 17 (1395)

دوره 16 (1394)

دوره 15 (1393)

دوره 14 (1392)

دوره 13 (1391)

دوره 12 (1390)

دوره 11 (1389)

دوره 10 (1388)

دوره 9 (1387)

دوره 8 (1386)

دوره 7 (1385)

دوره 6 (1384)

دوره 5 (1383)

دوره 4 (1382)

دوره 3 (1381)

دوره 2 (1379)

دوره 1 (1378)

دوره و شماره: دوره 7، شماره 25، فروردین 1385، صفحه 1-146

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده