نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
2 استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران (نویسنده مسئول).
10.22034/rjnsq.2024.422949.1525
چکیده
یکی از دوره‌های حساس زندگی و مؤثر در شکل‌گیری و تکامل ویژگی‌های روان‌شناختی افراد، دوران نوجوانی و جوانی است. پژوهش حاضر در جهت بررسی نقش پیش‌بینی‌کننده متغیر خودشناسی انسجامی و تأثیر آن در سرزندگی و سبک‌های هویتی جوانان 18 تا 35 ساله شهرستان چابهار انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بوده و ازلحاظ هدف، از نوع تحقیق کاربردی است. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق، اسناد و مطالعات کتابخانه‌ای بوده و گردآوری اطلاعات به روش میدانی، برمبنای پرسشنامه خودشناسی انسجامی، پرسشنامه سرزندگی رایان و فردریک و پرسشنامه سبک هویت برزونسکی و با استفاده از تحلیل رگرسیونی و همبستگی پیرسون صورت پذیرفته است. با آزمودن فرضیات، نتایج این تحقیق به ما نشان داد که متغیر خودشناسی انسجامی قادر به پیش‌بینی سرزندگی و سبک‌های هویت جوانان است. همچنین، نتایج تحقیق رابطه معنادار مستقیم بین خودشناسی انسجامی و سرزندگی را در جوانان نشان داد و بین خودشناسی انسجامی و سبک‌های هویت نیز رابطه معناداری دیده شد (p<./05). باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده، برنامه‌ریزی و توجه به فرایند خودشناسی و شکل‌گیری هویت و ایجاد امید و سرزندگی در جوانان توسط سازمان‌های متولی ضروری به‌نظر می‌رسد.
کلیدواژه‌ها
- آقابابائی، ناصر؛ قربانی، نیما و خدابخش، محمدرضا (۱۳۹۰). «تقابل فرایندهای خودشناسی با آستانه گذری». مجله روانشناسی و دین. ۴ (۱): 61-55.
- آقامحمدیان، حمیدرضا؛ شیخ روحانی، سعید (1382). «مفهوم و فرایند شکل‌گیری هویت، تأثیر عوامل اجتماعی، اصلاح و درمان مسئله هویت». مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد. 4 (1): 227-199.
- ایمانی، مینا؛ مهاجران، بهناز (1394). «بررسی رابطه‌ی سرمایه روان‌شناختی و هوش معنوی با سرزندگی دانشجویان دانشگاه ارومیه»، کنفرانس ملی روانشناسی علوم تربیتی و اجتماعی. بابل، 4.
- برقی مقدم، جعفر؛ مقدم، ایوب (1389). «ارتباط بین سبک‌های هویت با عوامل برانگیزاننده و احساس موفقیت در پسران نوجوان نخبه رشته ورزشی کاراته». مجله علوم تربیتی. 3 (9): 25-7.
- بیرامی، منصور (1389). «مقایسه سبک‌های هویت، انواع هویت در دانشجویان دختر و پسر». پژوهش‌های نوین روان‌شناختی: 5 (20): 39-21.
- پاک‌پور، مانیا (1390)؛ «نگاهی روانکاوانه به الگوی عمومی هویت و ظهور خود در درک واقعیت». مجله کودک و نوجوان. شماره 162: 117-11.
- ثمری صفا، جعفر؛ دشتی اصفهانی، مهلا؛ پوردل، مژگان (1400). «تدوین مدل سرزندگی تحصیلی براساس ارتباط با مدرسه، جو عاطفی خانواده، انگیزش خودکارآمدی و درگیری تحصیلی فرزندان». فصلنامه علمی پژوهش‌های مشاوره. 20 (77): 256-225.
- حجازی، الهه؛ فارسی‌نژاد، معصومه (1390). «سبک‌های پردازش هویت: تعامل جنسیت و فرهنگ». تحقیقات زنان. 5 (2): 30-48.
- حمید، نجمه؛ وطن‌خواه، محمد؛ مهرابی‌زاده و هنرمند، مهناز (1392). «اثربخشی آموزش مهارت‌های کیفیت زندگی به شیوه گروهی بر شادکامی و سرزندگی سالمندان مرد شهر اهواز». مجله پزشکی ارومیه. 24 (10): 811-800.
- دانشپور علی (1386)؛ «رابطه مؤلفه‌های سرمایه روان‌شناختی و خودشناسی». کنفرانس بهداشت روانی دانشجویان. شیراز.
- دهقانی‌زاده، محمدحسین؛ حسین چاری، مسعود (1391). «سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه‌ای خودکارآمدی». مجله مطالعات آموزش و یادگیری (مجله علوم اجتماعی و انسانی سابق). 4 (2): 47-21.
- دهقانی‌زاده، محمدحسین؛ حسین‌چاری، مسعود؛ مرادی، مرتضی و سلیمانیخشاب، عباسعلی (1393)؛ «سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کالس؛ نقش واسطه‌ای ابعاد خودکارآمدی». فصلنامه روانشناسی تربیتی. شماره 32: 20-10.
- روشنک، خدابخش؛ اسدی، فروغ؛ مهری‌نژاد، سید ابوالقاسم (1401). «نقش خودتنظیمی هیجانی، مکانیسم‌های دفاعی و خودشناسی انسجامی در پیش‌بینی کیفیت روابط بین‌فردی». مجله پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 67: 11-2.
- سامانی، سیامک؛ خوشرو، علیرضا؛ رزمی، محمدرضا (1387). «تأثیر انسجام و انعطاف‌پذیری خانواده بر شکل‌گیری هویت». مطالعات جوانان. 17 (7): 140-113.
- سرافراز، مهدی؛ بهرامی، هادی و زرندی، احسان (۱۳۹۰). «فرایندهای خودآگاهی و سلامت جسمی، روانی اجتماعی و معنوی». فصلنامه پژوهش در سلامت و روان‌شناختی. ۴ (۲): ۳۳ – ۴۲.
- طاهباز حسین‌زاده، سحر؛ قربانی، نیما و نبوی، سید مسعود (۱۳۹۰). «مقایسه گرایش‌های شخصیتی خودتخریبی و خودشناسی انسجامی در بیماران مبتلا به ام.اس و افراد سالم». مجله روانشناسی معاصر، ۶ (۲): 44-35.
- طاهری، مهدی؛ یاریاری، فریدون؛ صرامی، غلامرضا؛ ادیب منش، مرزبان (1392). «رابطه بین سبک‌های هویت، شادکامی و بهزیستی روان‌شناختی در دانشجویان دانشگاه». دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. 14(2): 82-72.
- طهماسب، علیرضا؛ قربانی، نیما و پورحسین، رضا (۱۳۸۵). «خودشناسی انفکاکی و انسجامی: رابطه وجوه خودشناسی با پنج عامل بزرگ شخصیت». مجله روانشناسی و علوم تربیتی. ۳۶ (۱ و ۲): 76-57.
- عریضی، حمیدرضا؛ عابدی، احمد و تاجی، مریم (1386). «رابطه‌ی رفتارهای معلم با سرزندگی و انگیزش درونی دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهر اصفهان». فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. سال ششم. 23: 28-13.
- علمی، سپیده؛ صادقی، انسیه (1400). «نقش پیش‌بین سبک‌های دفاعی و خودشناسی انسجامی در تکانشگری نوجوانان». مجله علوم حرکتی و رفتاری. 4 (4): 45-26.
- کشاورز، امیر؛ مولوی، حسین و کلانتری، مهرداد (1387). «رابطه بین سرزندگی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی با شادکامی در مردم شهر اصفهان». مطالعات روان‌شناختی. 4 (4): 64-45.
- گنجی، کامران؛ نوابخش، مهرداد و ذبیحی، رزیتا (1390). «رابطه سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی با رفتار کمک‌طلبی در دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی در ریاضیات». فصلنامه روانشناسی تربیتی. 7 (22): 123-95.
- وزیری، شهرام؛ لطفی کاشانی، فرح (1391). «سبک‌های هویت و پریشانی روانی». مجله اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی. 7 (26):86-77.
- حیدری، شقایق (1402). «هویت‌سازی‌های جدید و مسئولیت‌پذیر در پرتو تمهید آموزش شهروندی دیجیتال به دانش‌آموزان». فصلنامه مطالعات ملی. 24 (95): 58-29.
- شاه‌محمدی، خدیجه؛ قربانی، نیما؛ بشارت، محمدعلی (1385)؛ «نقش خودشناسی در تنیدگی، سبک‌های دفاعی و سلامت جسمانی». روانشناسی تحولی روان‌شناسان ایرانی. شماره 10: 156-145.
- قبادی، خسرو (1402). «ابعاد چهارگانه هویت ایرانی در سند دانشگاه اسلامی». فصلنامه مطالعات ملی. 24 (95): 143-113.
- مهری، یدالله؛ قربانی، نیما؛ سبزه‌آرای لنگرودی، میلاد (1391). روانشناسی صنعتی سازمانی، سال سوم. شماره 11: 20-9.
- ملکی، امیر؛ عباسی، آمنه؛ صادقی، رسول؛ بالاخانی، قادر (1400). «تحلیل چندسطحی عوامل مؤثر بر ارزش‌های خانوادگی در ایران». فصلنامه مطالعات ملی. 22(88): 182-163.
- نریمانی، محمد؛ رحیم‌زادگان، شیوا (1399)؛«بررسی رابطه هویت (بزرگسالی درحال ظهور) با خودشناسی انسجامی و رفتار کمک‌طلبی تحصیلی دانش‌آموزان دختر»، مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 17(38): 66-47.
- وزیری مژده؛ شیرزادی اصفهانی، هما (1389)؛ «رابطه جو سازمانی با شادمانی و سرزندگی در اعضای هیئت علمی دانشگا ه الزهرا»، اندیشه‌های نوین تربیتی. دوره 6. شماره : 191-173.
- همتی، نگین؛ طالقانی، غلامرضا (1386). «رابطه بین سبک شناختی و شناخت خود و سبک انگیزشی»، اندیشه نوین تربیتی. شماره 4: 34-18.
- Adams, G. R.; Munro, B.; munro, G.; Doherty-Poirer, M. & Edwards, J. (2011). “Identity processing styles and Canadian adolescents self-reported delinquency”, Identity, 1: 11-91.
- Adams, k.E., Tyler, J.M., Calogero, R., & lee, J. (2017). “Exploring the relationship between appearance – contingent self - worth and self - esteem: The roles of self - objectification and appearance anxiety”. The journal of elsevier, 23 (1): 176-182.
- Baynfeld , ,C. L. M,(1991). “Objective relationship and mental health”: a selfconcept. Social psychology quarterly. 3, 56- 79.
- Bersonsky, M. D. )2008). “Identity formation: The role of identity processing style and cognitive processes”. Personality and Individual Differences, 44: 645-655.
- Berzonsky, M.D., and Kuk, L. S. (2005). “Identity styles, psychological maturity and academic performance:. Personality and Individual Differences, 39: 235 – 247.
- ocker, J., & Luhtanen, R. (2008). “Level of self - esteem and contingencies of self - worth: unique effects on academic”, social and social Psychology Bulletin, 29: 701-712
- Dana G. Hoegh and Martin J. (2022). “Prelude and Postlude to the Self: Correlates of Achieved Identity”. Journal of Youth & Society, 33: Issue 4.
- Elizabeth, A.L. Denise, C. Rark. (2008). “The Effects Of An Engaged Lifestyle On Cognitive Vitality: A Field Experiment”. NIH Public Access. Author Manuscript, 23(4): 778-786.
- Fillit,H. Butler,R. Albert,M. Cotman,C. Greenough,W. Gold,P. Kramer, A. Kuller, L. Perls,T. Sahagan,B & Tully, T. (2002). Achieving Cognitive Vitality With Aging, 77, pp 682-696.
- Garoosi, Hossein Ahmad farshi (1385). “The psychometric properties of Identity Style Inventory”. Teb Va Tazkeyeh.5: 62-79. (in Persian)
- Ghorbani, N., Bing, M. N., Watson, P. J., Davison, H. K., & LeBreton, D. L. (2003). “Individualist and collectivist values: Evidence of compatibility in Iran and the United States”. Personality and Individual Differences, 35: 431-447.
- Ghorbani N, Watson PJ. Integrative self-knowledge scale (2006). “correlations and incremental validity of across-cultural measure developed” in Iran and the United States. Journal of Psychology .34,142-159.
- Ghorbani, N., Watson, P., & Hargis. M.b. (2008). “integrative self - knowledge scale: corrclations and incremental validity of a cross - cultural measure devloped in Iran and united states”. Journal of Psychology, 27: 167–
- E (1987). Self_ discerptancy: Atheory relating self and affect Psychology review. 3: 219-340.
- Johnson, M., & Patching, G. (2013). “self - esteem dynamics regulate the effect of feedback on ambition”. individual Differnce Reaserch, 11: 48-
- Kavan .m, Bernier S(1994). “Associations between maternal vitality and social security”. social and cultural deference. 31: 188-195
- L. S. (2008). “Identity styles, psychological maturity and academic performance”. Personality and Individual Differences, 39: 231 – 247.
- Kroger, J. (2011). Identity in a dolesence, The blance Between self and other, New York, Rout ledge. Kunzmann, U. & Baltes, P.B. (2005). “The psychology of wisdom: Theoretical and empirical challenges. In R.J. Sternberg & J. Jordan (Eds.)”. Handbook of wisdom: Psychological perspec.
- Monosis j. paollo.H.A.sinatra.k.l .Berzonsky, M.D.,. (2016). “The how and what of identity formation: Association between identity styles and value orientations”, Personality and Individual Differences, 50(2): 259-299
- Muraven, M. Gagne, M & Rosman, H. (2008). “Helpful self-control: Autonomy support, vitality, and depletion”, Journal of Experimental Social Psychology, 44: 573-585.
- Sent , E. keller. (2006). Self-efficacy, social support and well-being: The mediating role of optimism. Personality and Individual Differences, 40211-226.
- Rayan, R. M & Frederick, C. (1997). “On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well-bing”. Journal of personality, 65: 529-565.
- Rogers, K (2010). Evaluation of guided visualization and the relationships among perceive stress, differentiation of self, sense of coherence. Dydic satistaction and quality of life. UNLY These/Dissertations/professional papres/Capstones. Paper720.
- Schwartz SJ, Mullis RL, Waterman AS, Dunham RM. Ego identity status, identity style, and personal expressiveness(2015). “An empirical investigation of three convergent constructs”. Journal of Adolescent Research; 15:504-521
- Wood,C. Magnello, ME. Jewell,T. (1990). “Measuring Vitality”. Journal of the Royal Society of Medicine, 83: 486-489.
)