نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکتری جامعه‌‌شناسی فرهنگی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز. تهران. ایران (نویسنده مسئول)
2 دکتری علوم سیاسی گرایش مسائل ایران و مدرس دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین. قزوین. ایران
چکیده
اجرای برنامه‌‌های مرتبط با سیاست‌گذاری اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران، مبناهای امکانی سیاست هویتی یعنی امکان خودِ سوژه و زمینه ابراز هویتی سوژه و متعاقب آن، بازتولید دیگری را ذیل سیاست اجتماعیِ انسجام دچار مشکل کرده و به‌این‌ترتیب، سیاست‌گذاری اجتماعی و مزیت‌‌های مترتب بر آن ازجمله تقویت همبستگی ملی را با مسئله مواجه کرده است. مهم‌ترین وجه این برنامه‌‌ها، طرح بومیگزینی است که اجرای آن این پرسش را مطرح کرده که چه نسبتی میان اجرای این سیاست، انسجام اجتماعی و همبستگی ملی وجود دارد؟ این مقاله این فرض را مطرح می‌‌کند که سیاست بومیگزینی با تولید کلیت‌‌های اجتماعی و از طریق ایجاد انسجام میان امر صنفی، فرهنگی و اجتماعی، سوژه را دچار زمینه‌‌زدودگی کرده و امکان تولید خود و بازتولید دیگری را با چالش مواجه کرده است. این پژوهش با تکیه بر اهمیت سیاست هویت و نقش سوژگی کنشگران در بازصورت‌‌بندی هویت اجتماعی و نقش سوژه‌‌ها در ارتقای هویت و همبستگی ملی، با بررسی گفتارهای متنوع سیاست‌گذاران آموزش عالی ایران طی دو دهه اخیر و با تکیه بر منطق ارزیابی سیاستی، مفصل‌‌بندی این فرضیه را در روشی کیفی و با استفاده از انگاره‌‌های پدیدارشناسانه صورت‌‌بندی کرده است.
کلیدواژه‌ها
- باتلر، جودیت (1398). «نوشتاری در پدیدارشناسی و نظریه فمنیست: نقش‌‌های اجراگرا و ساختِ جنسیت». پروژه پوئتیکا. ترجمه شکیبا عابدزاده. قابل‌دسترس در: https://poetica-project.com/article.
- خندق، نجله؛ کوثری، ابوذر (1397). «تأثیر بومیگزینی در نظام آموزش عالی بر انسجام اجتماعی در ایران». فصلنامه مطالعات ملی. 75. سال نوزدهم. شماره 3: 84-67.
- دانشجو، کامران (02/02/1391). «پذیرش عضو هیئت‌علمی دانشگاه از میان افراد مجرب صنعتی». خبرگزاری ایسنا. قابل دسترس در: https://www.isna.ir/news/91020200885/.
- زلفی‌‌گل، محمدعلی (22/10/1400). «تأکید وزیر علوم بر اهتمام جدی رؤسای دانشگاه‌ها برای ازسرگیری آموزش حضوری». پایگاه خبری دانشگاه بین‌‌المللی امام خمینی (ره) قزوین، قابل دسترس در: https://news.ikiu.ac.ir//34380/.
- سهراب‌‌زاده، مهران؛ روزبهانی، کیانوش؛ حسینی‌‌زاده، سعید (1399). «ارزیابی آثار اجتماعی-فرهنگی و سیاسی تداوم اجرای بومیگزینی دانشجویان در آموزش عالی از منظر صاحب‌‌نظران آموزش عالی (کارشناسان و معاونان دانشگاه‌‌های تابعه وزارت علوم و وزارت بهداشت)». فصلنامه مطالعات اندازه‌‌گیری و ارزشیابی آموزشی، سال دهم. شماره 29: 165-145.
- شریعتی نیاسر، مجتبی (27/09/1397). «حذف تدریجی کنکور آغاز شده است». خبرگزاری ایسنا، قابل دسترس در: https://www.isna.ir/news/97092914714.
- صادقی مقدم، محمدحسین؛ اسکویی، مجید؛ قسمتی تبریزی، علی (1397). مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی (27 آذر 1363- 29 اسفند 1396). تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- صالحی عمران، ابراهیم؛ عالی‌‌شوندی، اقدس (1391). «سیاست پذیرش دانشجویان بومی از چشم‌‌انداز همبستگی ملی». فصلنامه مطالعات ملی، ویژه‌‌نامه، شماره 2: 74-53.
- عاملی، سعیدرضا (01/05/1399). «بومیگزینی همبستگی ملی را تحت‌تأثیر قرار داده است». مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، قابل دسترس در: https://sccr.ir/News/13998/1.
- عین‌‌الهی، بهرام (15/06/1400). «بومیگزینی سیاست اصلی جذب دانشجو در وزارت بهداشت». خبرگزاری مهر، قابل دسترس در: https://www.mehrnews.com/news/5297846/.
- فراستخواه، مقصود؛ فریدونی، سمیه؛ روحانی، شادی؛ سمیعی، حسین (1395). «آینده‌‌اندیشی سیاست‌‌های بومیگزینی در پذیرش دانشجو و پیامدهای آن». میز آینده‌‌پژوهی آموزش عالی ایران. تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه‌‌ریزی آموزش عالی.
- قاسمی، یارمحمد؛ هاشمی، علی (1398). «انجام پژوهش به روش تحلیل تماتیک: راهنمای عملی و گام‌به‌گام برای یادگیری و آموزش (مورد مطالعه: مصرف موسیقی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه ایلام)». فصلنامه علمی فرهنگ ایلام، دوره بیستم، شماره 64 و 65: 33-7.
- کبگانیان، منصور (05/02/1400). مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، https://sccr.ir/News/17091/1.
- کهون، لارنس (1394)؛ از مدرنیسم تا پست‌‌مدرنیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی. چاپ یازدهم.
- لیوتار، ژان فرانسوا (1398). پدیده‌‌شناسی. ترجمه عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی. چاپ ششم.
- متیوز، اریک (1395). فلسفه فرانسه در قرن بیستم، ترجمه محسن حکیمی. تهران: انتشارات ققنوس. چاپ سوم.
- مهرعلی‌‌زاده، یداله؛ رجبی معماری، اسماعیل؛ الهام‌‌پور، حسین (1391). «آسیب‌‌شناسی سیاست بومیگزینی کنکور (تحلیل محتوی سایت‌‌های اینترنتی و رسانه‌‌های عمومی کشور)». فصلنامه آموزش عالی ایران، دوره 4، شماره 4: 158-119.
- هاشمی، سید ضیاء (18/07/1396). «طرح بومیگزینی دانشجویان با هدف بسط عدالت آموزشی، نیازمند ارزیابی مجدد است». خبرگزاری انتخاب، قابل دسترس در: https://www.entekhab.ir/fa/news/369899/.
- هوسرل، ادموند (1397). ایده پدیده‌‌شناسی. ترجمه عبدالکریم رشیدیان. چاپ نهم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- Foucault, M (1995). Discipline and Punish the Birth of the Prison. Translated from the French by Alan Sheridan, second editions, New York, Vintage Books.
- Midgley, J (2015). Social Development: theory and practice, London: Sage.
- Mills, S (2005). Michel Foucault, London, Routledge Critical Thinkers series.
)