نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 دانشیار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
3 دانشیار گروه جغرافیای انسانی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
یکی از راهکارهای ستاد احیای دریاچه ارومیه جهت جلوگیری از خشکی آن، طرح انتقال بین‌حوضه‌ای آب از زاب به دریاچه ارومیه است. این انتقال آب می‌تواند پیامدهای متفاوتی داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی وضعیت آینده پیامدهای انتقال آب بین‌حوضه‌ای زاب به دریاچه ارومیه است. پژوهش حاضر کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی است. جمع‌آوری داده‌ها از طریق مطالعات اسنادی و مصاحبه انجام شده است. تحلیل داده‌ها با روش تحلیل اثرات متقابل به‌وسیله نرم‌افزار MICMAC انجام شده است. در فرایند تحقیق، متغیرها در چهار دسته خودمختار، مستقل، وابسته و پیوندی طبقه‌بندی شدند. چهار سناریو با رویکرد GBN با نام‌های سناریو اول: زندگی آرتمیا با ویژگی ثبات سیاسی و امنیت پایدار، سناریو دوم: آتش زیر خاکستر با ویژگی شروع چالش، سناریو سوم: کبودان بی‌آب با ویژگی ادامه روند وضع موجود و استمرار آن و سناریو چهارم: زاب غمگین با ویژگی توسعه نامتوازن، بحران سیاسی و ناامنی ارائه شدند.
کلیدواژه‌ها
- آران، فاطمه (1389)؛ «نقش پراکنش قومیت در جاذبه‌های گردشگری آذربایجان غربی مطالعه موردی شهرستان ارومیه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
- ابیضی، محمدحسن (1396)؛ «تبیین عوامل تشدیدکننده تعارضات قومی در استان آذربایجان غربی»، پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه.
- افضلی، رسول؛ ذکی، یاشار؛ کاویانی راد، مراد؛ محمدخانی، عماد (1399)؛ «مطالعه تطبیقی تغییر اقلیم و چالش‌های امنیتی بحران آب در شهرهای دو حوضه آبریز مرکزی و دریاچه ارومیه». دوفصلنامه جغرافیای شهری، دوره 7، 1: 189-167.
- جهانی، داریوش؛ عزتی، عزت الله؛ نامی، محمدحسن (1396)؛ «میزان تأثیر مؤلفه‌های فرهنگی اجتماعی و اقتصادی بر همگرایی مردم استان‌های کردنشین ایران». فصلنامه مطالعات ملی، سال هجدهم، شماره‌ی 1: 67-53.
- حاجیانی، ابراهیم. 1391. مبانی، اصول و روش‌های آینده‌پژوهی، تهران: دانشگاه امام صادق.
- حیدری‌پور، محمد؛ حاکمی، محسن (1399)؛ «بررسی کاربست مفهوم فلسفی زمان در آینده‌پژوهی». نشریه علمی آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی، سال 1، شماره 1، 238-203.
- دانش مهر، حسین؛ احمد رش، رشید؛ کریمی، علیرضا (1398)؛ «درک معنایی نخبگان و ذی‌مدخلان محلی از طرح انتقال آب رودخانه زاب به دریاچه ارومیه؛ ارائه مدل داده‌بنیاد»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 8، 1: 32-1.
- سیف‌الدینی، حسین؛ احمدی‌پور، زهرا؛ حافظ‌نیا، محمدرضا؛ رومینا، ابراهیم (1401)؛ «بررسی بازتاب ادراک ژئوپلیتیک بر قلمرومندی کشورها»، فصلنامه مطالعات ملی، سال بیست‌و‌سوم، شماره 4: 28-7.
- شوارتز، پیتر (1388)؛ هنر دورنگری، برنامه‌ریزی برای آینده در دنیای با عدم قطعیت، عزیز علیزاده، تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
- فخرایی، مرضیه؛ کیقبادی، مرضیه (1393)، نگاهی به روش‌های آینده‌پژوهی: معرفی شش تکنیک مهم و پرکاربرد در آینده‌پژوهی. تهران: آینده‌پژوه.
- فکاری سردهایی، بهزاد؛ شاهنوشی، ناصر؛ محمدی، حسین (1399) «آینده‌پژوهی گندم ایران». اقتصاد کشاورزی. جلد 14، شماره 1، صص 49-27.
- قنواتی، عزت‌الله؛ خضری، سعید؛ طالب‌پور اصل، داود (1394)؛ «ارزیابی اثرات انتقال آب بین‌حوضه‌ای بر مخازن آب زیرزمینی و نشست زمین (مطالعه موردی: انتقال آب رودخانه زاب به دریاچه ارومیه)». پژوهش‌های ژئومورفولوزی کمی، سال چهارم، 2: 44-29.
- کردوانی، پرویز؛ سرور، رحیم؛ صوفی، اکبر (1395)؛ «علل کاهش سطح آب دریاچه ارومیه»، فصلنامه علمی پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال چهاردهم، شماره 5: 93-110.
- کورنیش، ادوارد (1394)؛ آینده‌پژوهی پیشرفته: نگاهی ژرف‌تر به اصول، مبانی و روش‌های آینده‌پژوهی، سیاوش و فرخنده ملکی فر، تهران: آینده‌پژوه.
- نامی، محمدحسن؛ محمدپور، علی (1389)؛ «بررسی هیدروپلیتیکی حوضه‌های غرب کشور (نمونه: زاب، سیروان و الوند)»، مجله‌ی جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای، شماره‌ی چهاردهم: 165-133.
- نوازنی، علی؛ هرسیج، حسین؛ عیوضی، محمدرحیم. (1400)؛ «طراحی سناریوهای خروج از چالش هویت در ایران (1410-1400)». فصلنامه مطالعات ملی، سال بیست‌و‌سوم، شماره 1: 29-7.
- Abdi, Ataollah (2018); “Theoretical Explanation of Ethnic divergence in political geography”. Geopoliitics Quarterly, voiume: 13, no 4, pp 92- 120.
- Glenn, Jerome c,hteodore j Gordon (2009); futures research methodology version0, teach the future: 1-4.
- Gupta,j,p (2008); “interbasin water transfers and ntergrated water resources management: water engineering”, scince and politics interlock. Volume 33, Issues 1–2: 28-40
- Gupta, Niladri, petter,pilesjo, ben,Moathuis (2010); use of geoinformatics for inter-basin water transfer assessment. Issn 0097-8078. Water Resource, vol.37, No.5: 623-637.
)