مدرسه خان از منظر ویژگی معماری و مضامین، از بناهای شاخص دوره صفویه شیراز است؛ اما باوجود ویژگی‌های تزئینی خاصِ هشتی ورودی مدرسه، تاکنون خوانش مؤلفه‌های هویتی موجود در آن انجام نشده است و این درحالی ...
بیشتر
مدرسه خان از منظر ویژگی معماری و مضامین، از بناهای شاخص دوره صفویه شیراز است؛ اما باوجود ویژگی‌های تزئینی خاصِ هشتی ورودی مدرسه، تاکنون خوانش مؤلفه‌های هویتی موجود در آن انجام نشده است و این درحالی است که ارتباط مفهومی بین کالبد و مضمون کتیبه‌ها و نقوش موجود در فضای هشتی وجود دارد؛ لذا این پژوهش بر آن است با روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی مفاهیم نهفته در هشتی ورودی این بنای تاریخی بپردازد. در این پژوهش، براساس بررسی‌های میدانی، به مستندسازی و خوانش متون و مضمون کتیبه‌های مدرسه برای یافتن ارتباط‌های تطبیقی پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که طراحی اضلاع ورودی و بدنه‌های مدرسه و نگارش آیات بر دیوارها و پوشش گنبدی آن می‌تواند وجود ارتباط میان ابعاد و مؤلفه‌های معماری مدرسه خان شیراز در رابطه با وجوه هویتی آن و همچنین، آرا و دیدگاه‌های فلسفی ملاصدرا را بیان نماید. مضامین شیعی، اسلامی و عرفانی در نگارش و جانمایی نقوش نمادین و کتیبه‌ها از دیگر مصادیق هویتی دینی بناست. پرتکرارترین مضامین در کتیبه‌های موردمطالعه عبارت‌اند از: مضامین دینی، نمادهای حیوانی و گیاهی، مضامین عرفانی و ذکر نام کتیبه‌نگار که به مذهب تشیع و هویت ملی در دوره صفوی اشاره دارد. پرداختن به موضوعات اخلاق، مذهب، هنر و علم از دیگر مؤلفه‌های هویتی موجود در بنا منطبق با دوره صفویه است. برخی از این نقوش و مفاهیم موجود در هشتی نیز متأثر از بناهای دوره صفویه اصفهان بوده است.
پذیرش این موضوع که جغرافیا و سرزمین، یکی از ارکان هویت ملی به حساب می‌آید؛ میان مدلول نام سرزمین و هویت جامعه‌ای، رابطه‌ای معنادار برقرار می‌کند. زان میان، منشاء و سیر تحول مفهوم ایران در بیست و هشت ...
بیشتر
پذیرش این موضوع که جغرافیا و سرزمین، یکی از ارکان هویت ملی به حساب می‌آید؛ میان مدلول نام سرزمین و هویت جامعه‌ای، رابطه‌ای معنادار برقرار می‌کند. زان میان، منشاء و سیر تحول مفهوم ایران در بیست و هشت قرن، از تشکیل حکومت مادها در فلات ایران تا کنون، واجد اهمیت در خور توجه پیرامون موضوع هویت ملی در ایران است. در این مقاله، ضمن مروری بر پیشینهشناسی مفهوم ایران و ارتقاء آن تا مرحله مفهومی سیاسی ـ اجتماعی و رکن هویت ایرانی در عصر ساسانیان، به بررسی بازآفرینی این مفهوم پس از فترتی قریب نُه قرن در دوره صفویه، با جستجو در دوازده اثر از اسناد دولتی، تواریخ، دواوین شعری و سفرنامهنویسان خارجی آن دوره و با روش بررسی اسنادی و ابزار تحلیل محتوا پرداخته میشود. در این کاوش، هم فراوانی تکرار نام ایران در نقشهای مختلف مورد نظر بوده و هم نوع کاربرد مفهوم ایران از بعد جغرافیایی و فرهنگی تا مفهوم سیاسی و اجتماعی و رکن هویت ملی ملاحظه شده است. به علاوه، تحول محتوایی آن در دوره دویست و سی ساله صفویه نیز مد نظر بوده است.
