نیره شاه محمدی؛ فریبرز بیات؛ مهدی دهقانی مزیک
دوره 24، شماره 96 ، اسفند 1402، ، صفحه 51-71
چکیده
هدف این پژوهش بررسی نیازهای فرهنگی و آموزشی دانش‌آموزان دوره اول متوسطه است. مطالعه حاضر از منظر هدف کاربردی و از جنبه شیوه گردآوری اطلاعات ترکیبی از نوع اکتشافی است که در آن ابتدا از روش کیفی (بررسی ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی نیازهای فرهنگی و آموزشی دانش‌آموزان دوره اول متوسطه است. مطالعه حاضر از منظر هدف کاربردی و از جنبه شیوه گردآوری اطلاعات ترکیبی از نوع اکتشافی است که در آن ابتدا از روش کیفی (بررسی اسنادی) و سپس روش کمّی (پیمایش اجتماعی با بهره‌گیری از پرسشنامه نیمه‌ساختاریافته در فضای مجازی) استفاده شده است. در بخش کیفی، به‌منظور تعیین نیازهای تجویزی بررسی اسنادی (سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، برنامه درسی ملی و اهداف دوره‌های تحصیلی رسمی عمومی) انجام شده است. براساس نتایج حاصل از بررسی اسنادی، چهارچوب مفاهیم و متغیرهای پرسشنامه نیازسنجی از دانش‌آموزان دوره اول متوسطه مشخص شد. پس از تهیه فرم اولیه پرسشنامه، بررسی روایی و پایایی آن (7/0 برای تمامی سؤالات) در یک نمونه 708 نفری از دانش‌آموزان دوره اول متوسطه اجرا شد و نیازهای اظهاری (اعلام‌شده توسط دانش‌آموزان) به‌دست آمد. سپس این نیازها با نیازهای تجویزی و هنجاری مطرح‌شده در اسناد بالادستی مقایسه شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش در بخش کیفی از کدگذاری متن‌ها با رویکردی استقرایی و برای بخش کمّی از آمار توصیفی، آزمون خی‌دو تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد بین نیازهای ترجیحی ابرازشده توسط دانش‌آموزان و نیازهای تجویزی مطرح‌شده در اسناد بالادستی شکاف وجود دارد. اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش جامعه‌پذیری و تربیت دینی و سیاسی دانش‌آموزان را در اولویت قرار می‌دهد؛ اما برای خود دانش‌آموزان نیازهای هنری و ادبی، تفریح و سرگرمی و مهارت‌های شغلی اولویت و اهمیت دارد.
