نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

2 دکتری مدیریت آموزشی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارکرد آموزش‌وپرورش در نهادینه‌سازی هویت ملی دانش‌آموزان در ابعاد سیاسی ـ جغرافیایی و دینی است. کلیه معلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه عادی دولتی شهر تهران به تعداد 25149 نفر، جامعه آماری این مطالعه را تشکیل می‌دهند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 378 نفر تعیین شد. برای نمونه‌گیری، شهر تهران به 5 منطقه جغرافیایی تقسیم شده و در هر منطقه نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌ای صورت گرفت. بدین ترتیب 400 پرسشنامه توزیع و جمع‌آوری گردید. ابزار پژوهش عبارت است از دو پرسشنامه محقق ساخته که این ابزار 16 گویه دارد که جمعاً دو بعد سیاسی ـ جغرافیایی و دینی هویت ملی را مورد سنجش قرار می‌دهند. پس از اطمینان از روایی و پایایی مناسب ابزار به روش روایی محتوایی و نیز محاسبه آلفای کرونباخ به میزان 86/0، سؤالات تحقیق با استفاده از آزمون‌های آماری T، تحلیل عاملی و تحلیل شبکه‌ای با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و سوپر دیسیژن تحلیل شدند. آزمون تحلیل عاملی و بارهای عاملی محاسبه شده، نشان‌دهنده کارکرد بالای آموزش‌وپرورش در نهادینه‌سازی هویت ملی دانش‌آموزان در ابعاد مورد مطالعه بود. نتایج دو مؤلفه در بعد سیاسی ـ جغرافیایی و نیز دو مؤلفه در بعد دینی هویت ملی را معرفی کردند که به ترتیب عبارت‌اند از: «سرزمین» و «نظام حاکم» در بعد سیاسی ـ جغرافیایی و نیز «باورها» و «رفتار» در بعد دینی.

کلیدواژه‌ها

-    آقاپور، اسلام (1391)؛ «بررسی عوامل اجتماعی ـ فرهنگی مرتبط با هویت ملی جوانان نظامی (مطالعه موردی شهرک شهید محلاتی تهران)»، فصلنامه مطالعات ملی، س 13، ش 50، صص 162-143.
-    آیتی، محسن؛ لقمان‌نیا، مهدی؛ خامسان، احم؛ خلیفه، مجتبی (1390)؛ «شناسایی مؤلفه‌های هویت ملی در برنامه‌های درسی براساس نظریه داده بنیاد»، مجله نوآوری های آموزشی، س 10، ش40، صص 56-32.
-      ایزدی، مهشید؛ قاسمی، کبری (1390)؛ «تأثیر استفاده از شبکه اطلاعات جهانی بر هویت دینی ـ ملی دانش‌آموزان»، مجله کتاب ماه علوم اجتماعی، س 15، ش 38، صص 121-114.
-      خسروی، علیرضا (1390)؛ «امام خمینی(ره) ـ و بازسازی هویت ـ از هویت ملی تا هویت سیاسی»، فصلنامه مطالعات ملی، س 12، ش 46، صص 30-3.
-      رزازی‌فر، افسر (1389)؛ «الگوی جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران (با تأکید بر رابطه میان هویت ملی و ابعاد آن)»، فصلنامه مطالعات ملی، س 11، ش 5، صص 134-101.
-      رهبری، مهدی؛ بلباسی، میثم؛ قربی، سیدمحمدجواد (1394)؛ «هویت ملی در سند تحول بنیادین جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، س 16، ش 1، صص 66-45.
-    عبایی کوپایی، محمود؛ احقر، قدسی؛ رمضان‌پور، فریبا (1389)؛ «رابطه نظام ارزش‌ها با هویت ملی دانش‌آموزان (مطالعه موردی دانش‌آموزان پسر و دختر مقطع متوسطه تهران 1388 - 1389)»، فصلنامه مطالعات ملی، س 11، ش 44، صص 26-3.
-      قالیباف، محمدباقر؛ پوینده، محمدهادی (1390)؛ «تبیین جغرافیایی بنیادهای هویت ملی، مطالعه موردی ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، س 12، ش 1، صص 24-3.
-      مرشدی‌زاد، علی، احمدلو، کاووس، (1396)، «مؤلفه‌های هویت اسلامی و ایرانی در اندیشه‌های آیت‌الله خامنه‌ای»، فصلنامه مطالعات ملی، س 18، ش 12، صص 76-63
-    مظفر، نسیبه، (1391)، «عوامل مؤثر بر هویت ملی دانش‌آموزان (مطالعه موردی آموزش و پرورش دوره متوسطه منطقه 7 تهران)»، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، س 3، ش 7، صص 11-4
-      مقصودی، مجتبی (1391)؛ هویت و همبستگی ملی در نظام آموزشی ایران، تهران: انتشارات تمدن ایرانی (وابسته به مؤسسه مطالعات ملی).
-      میرمحمدی، داود؛ ساروخانی، باقر (1391)؛ «فضای مجازی و تحولات هویت ملی در ایران مطالعه موردی شهر تهران»، مجله مطالعات ملی، س 13، ش 52، صص 30-3.
-      نیک‌ملکی، محمد؛ مجیدی، حسن (1392)؛ «شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان و هویت دینی و اسلامی جوانان»، فصلنامه مطالعات ملی، س 14، ش 2، صص 168-145.
-      Davidson, Ann Lock (2016); Making and modeling identity in schools, State University of Newyork press, PP 1-3.
-      Jaber, Nadia zakaria (2015); "An analysis of the Palestinian culture using Hofsted’s cultural framework, and it’s Implication on teacher’s classroom practices and students cultural identity", 6th world conference on psychology consulting and guidance, PP 292-295.
-      Koh, Serene, S, (2010); National Identity and young Childern: A comparative study of 4th and 5th grades in Singapore and the United states, A dissertation submitted in partial fulfillment if the requirements for the degree of Doctor of Philosophy (Eduvation) in the university of Michigan.
-      Kriesie, H (2015); Nation and National identity (The European experience in perspective), Zurikh: Ruegger.
Palley, Stephan, (2015), "Construction trough conflict: Computation models of state formation and National Identity", Educational thesis and Dissertations UCLA, esclolarship university of California, losangeles.