نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار مرکز مطالعات آفریقا دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
هدف این تحقیق بررسی تأثیرات متقابل فرهنگی و سیاسی ایران و مصر است. نگارنده در پی پاسخ به این سؤال است که ایران و مصر، به عنوان دو کشور برخوردار از مرزهای سرزمینی، میراث سیاسی و هویت فرهنگی ویژه، چه تأثیری بر فرهنگ یکدیگر داشته‌اند؟ در این تحقیق اشتراکات دینی، معماری و حرکت‌های فکری ـ فرهنگی و سیاسی دو کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد. روش تحقیق مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهش موردی نشان می‌دهد که مهمترین زمینه‌های تأثیر فرهنگی ایران باستان و مصر، به دنبال حاکمیت پادشاهان ایرانی بر مصر و گسترش مناسبات سیاسی و اجتماعی و معماری بوده است. پس از ظهور اسلام نیز نفوذ تدریجی این دین و حضور معماران مسلمان ایرانی و مصری در سرزمین یکدیگر، سبب گسترش تعاملات و خلق چشم‌اندازهای فرهنگی ویژه در هر دو کشور گردیده است. یکی از مهمترین زمینه‌های تأثیر فرهنگی ایران بر تحولات سیاسی مصر، طی دو قرن اخیر، سیدجمال‌الدین اسدآبادی بود که سال‌ها در کشورهای اسلامی به ویژه مصر، از طریق تدریس در جامع‌الازهر و انتشار روزنامه، به نشر افکار آزادی‌خواهی و اسلامی پرداخت و در بیداری مسلمانان مصر و استقلال سودان نقش عمده‌ای ایفا کرد. در سال‌های اخیر نیز اندیشه‌های روشنفکر مذهبی ایران دکتر شریعتی در روشنگری افکار توده مردم، به ویژه جوانان مصری نقش بسیار مؤثری بر جای نهاد. از این رو با توجه به اینکه هر دو کشور از کانون‌های مهم اسلام در جهان محسوب می‌شوند، گسترش روابط فرهنگی و سیاسی سبب پیشرفت هر دو کشور و تقویت جهان اسلام خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
)