Your description goes here

چكيده

هویت ملی و مذهبی شکلی از آگاهی به خود، ارزش‌ها و باورها، جامعه، فرهنگ، تاریخ و آینده را القا می‌کند و در پاسخ به این‌که من یا ما چه کسی هستیم و چه کسی می‌خواهیم باشیم مطرح می‌شود. جهانی‌شدن پدیده‌ای است که نياز به هویت و معنا را تشديد كرده است و جوانب گوناگون زندگی فرهنگی، اعم از نگرش جنسیتی، آموزش رسمی، هویت و سبک زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سؤال این است که هویت‌یابی جدید ایرانی‌ها به‌ویژه جوانان دانشجو چه تأثیرات و پیامدهایی برای هویت ملی کشور دارد. یافته تحقیق نشان داد که علاقه و اهتمام عملی دانشجویان دانشگاه یاسوج به ارتقای سلامت انسانی، هویت خانوادگی، هویت دینی، هویت اجتماعی یا ملی، تعالی علم و هویت فرهنگی بسیار مطلوب و جدی است. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات نیز منابع کتابخانه‌ای و پرسش‌نامه است.

كليد واژه‌ها: هویت ملی، جهانی‌شدن، دانشجویان یاسوج، هویت دینی.

چكيده

هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارکرد آموزش و پرورش در نهادینه‌سازی هویت ملی دانش‌آموزان است. جامعه آماری معلمان، مدیران و معاونان مدارس متوسطه عادی دولتی شهر تهران به تعداد 25149 نفر است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 378 نفر تعیین شد. برای نمونه‌گیری، شهر تهران به 5 منطقه جغرافیایی تقسیم شده و در هر منطقه نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌ای صورت گرفت. بدین ترتیب 400 پرسشنامه توزیع و جمع‌آوری شد. ابزار پژوهش عبارت است از دو پرسشنامه محقق ساخته که نخستین، برای تثبیت ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌ها تنظیم شده و 30 نفر از خبرگان به آن پاسخ گفتند و دومین، مبتنی بر چارچوب نظری مستخرج از ادبیات تحقیق و نظر خبرگان تدوین شده است. این ابزار 31 گویه دارد که جمعاً سه بعد فرهنگی، تاریخی و اجتماعی هویت ملی را مورد سنجش قرار می‌دهد. پس از اطمینان از روایی و پایایی مناسب ابزار به روش روایی محتوایی و نیز محاسبه آلفای کرونباخ به میزان 84/0، سؤالات تحقیق با استفاده از آزمون های آماری T، تحلیل عاملی و تحلیل شبکه ای با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و سوپر دیسیژن تحلیل شدند. آزمون تحلیل عاملی و بارهای عاملی محاسبه شده، نشاندهنده‌ی کارکرد بالای آموزش و پرورش در نهادینه‌سازی هویت ملی دانش‌آموزان در ابعاد مورد مطالعه هستند. نتایج 2 مؤلفه در بعد فرهنگی، 2 مؤلفه در بعد تاریخی و 2 مؤلفه در بعد اجتماعی هویت ملی را معرفی کردند. که به ترتیب عبارتند از: «نمادها» و «نگرش و رفتار» در بعد فرهنگی، «روند تاریخی» و «آثار تاریخی» در بعد تاریخی و نیز «اندیشه و رفتار مدنی» و «احساسات مدنی» در بعد اجتماعی. هم‌چنین به ترتیب ابعاد «فرهنگی»، «اجتماعی» و «تاریخی» اولویت دارند.

كليد واژه‌ها: هویت ملی، آموزش و پرورش، مقطع متوسطه، تهران، ایران.

چكيده

در عصر حاضر، رسانه‌ها ضمن تصویرسازی‎، بازنمایی‌و برجسته‌سازی‌ها برای مخاطبان خود، نقش مهمی در تکوین هویت افراد و جامعه دارند. مصرف این رسانه‌هاً بسیاری از شاخص‌ها و اصول هویت مدرن را در خود جای داده است و امر انتقال و ساخت هویتی آنها را براساس اصول مدرن برای سایر جوامع و انسان‌ها محقق می‌کند. مسأله هویت ملی خصوصاً در شهرهای مرزی ایران به سبب فرضیه‌ی وجود، محرومیت‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، ضرورت و اهمیت ویژه‌ای یافته است. مطالعه‌ی نسبت میان وضعیت رشد و توسعه این هویت در میان شهروندان مرزنشین با داده‌های موجود از کمّ و کیف مصرف رسانه‌ای آنان که عمدتاً در زمینه‌ای مدرن با تکنولوژی و هم‌چنین برخاسته از اصول و هنجارهای مدرن سامان یافته، اصلی این پژوهش است.

لذا به دنبال کشف پاسخی برای سؤال چگونگی رابطه‌ی مصرف رسانه‌ای و هویت مدرن در شهرهای مرزی کشور و با تکیه بر در داده‌های پیمایشی که در سال 1395 توسط مؤسسه مطالعات ملی انجام گرفته، با اتخاذ روشی توصیفی تحلیلی به بررسی این داده‌ها می‌پردازیم. نتایج بررسی‌های این مقاله نشان می‌دهد که: اولاً شهروندان شهرهای مرزی کشور، به‌طور ویژه از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. ثانیاً گرچه تا حد قابل توجهی هویت مدرن آنان از کمّ و کیف مصرف رسانه‌ای‌شان ناشی می‌شود، همچنان هویت دینی یا بومی که مجموعاً هویت سنتی آنان را سامان می‌دهد، نقش محوری دارد.

كليد واژه‌ها: هویت جمعی ایرانیان، مصرف رسانه‌ای، هویت مدرن، شهرهای مرزی.

چكيده

بعد دینی هويت ملی از عوامل مبنایی مؤثر در ثبات نظام‌های سياسي و اجتماعي است، بنابراین يكي از اهداف و حوزه‌هاي اصلي جامعه‌پذيري سياسي احصاء و تقويت و بازتوليد شاخص‌های این مقوله است. این مقاله می‌کوشد با استفاده از روش نخبگی، مطالعات راهبردی و محیط ‌شناسی مبتنی بر تکنیک SWOT راهبردهای تقویت بعد دینی هویت ملی احصاء و اولویت‌بندی شوند. براساس نتایج حاصله،راهبردهای اولیه بر حفظ کیان خانواده، تقویت و تصحیح کارکردهای مدارس و دانشگاه‌ها، ابزار هنری و علمی، فعال‌سازی مراجع اجتماعی، یکپارچه‌سازی نهادهای رسمی و اجرای درست قانون تأکید دارند و راهبردهای ثانویه مواردی همچون ترویج خودباوری، اشاعه روحیه‌ی جهادی، صیانت و ترویج مدل مردم‌سالاری دینی، افزایش کارآمدی نظام، مشارکت شایستگان اقوام، وحدت مسلمانان و تعامل فعال با جهان اسلام را برجسته می‌سازد.

كليد واژه‌ها: هویت، هویت ملی، هویت دینی، SWOT.

چكيده

سرود مدرسه با مطلع ما همه کودکان ایرانیم از اشعار کودکانه‌ی معاصر است که محمدتقی بهار در بیست و یک بیت سروده و به نظر می‌رسد نخستین شعر معاصر باشد که به اصول هویت ملی به زبان ساده پرداخته است. بهار اشعار دیگری دارد که مخاطب آن کودک و نوجوان است و نموداری از نگرش بهار را به مخاطب کودک نشان می‌دهد. این پژوهش بر آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی نقش‌های شش‎گانه‌ی زبانی یاکوبسن را در «سرود مدرسه» و ویژگی شاعرانگی زبان نویسنده را معیار قرار دهد و دلایل تأثیرگذاری این شعر را افزون بر دلالت‌های اخلاقی ـ تعلیمی در پیوند با نظریه‌ی «ارتباط کلامی» یاکوبسن بیان کند. در این نظریه، شش کارکرد ترغیبی، عاطفی، همدلی، ادبی، فرا زبانی و ارجاعی مطرح است که در ابیات شعرِ منتخب، کارکردهای ترغیبی و همدلی به فراخور موضوع و مخاطب باهم آمیختگی یافته‌اند. محوریّت کارکردهای اخلاقی و مؤلّفه‌های تعلیمی مهم‌ترین انگیزه در دو کارکرد ترغیبی و ارجاعی است. در نهایت در کودکانه‌‌گویی بهار، سطوح سه‌گانه‌ی شعری هر یک متناسب با نوع مخاطب توانسته است با حفظ تناسب موضوع، از نقش‎های زبانی بهره گیرد و از میان سه سطح زبانی، ادبی و فکری، سطح فکری بیش از همه، کارکردهای زبانی را در خود گنجانیده است.

كليد واژه‌ها: یاکوبسن، نقش‌های شش‌گانه زبانی، بهار، هویت ملی.

چكيده

کشورها برای تأسیس، بقا و استمرار نیازمند علت هستند که در جغرافیای سیاسی از آن با عنوان علت وجودی کشور یاد می‌شود. علت وجودی یک کشور پاسخی مستقیم به این پرسش است که چرا باید یک کشور به‌عنوان دولتی مستقل وجود داشته باشد. علت وجودی برخی از کشورها خودانگیخته و داخلی است و برخی دیگر براساس سیاست‌های استعماری و یا تجزیه امپراتوری‌های بزرگ به دولت ـ ملت‌های کوچک به وجود آمده‌اند. با فروپاشی اتحاد شوروی کشوری به نام جمهوری آذربایجان در جنوب قفقاز و همسایگی ایران ظهور کرد. این مقاله در صدد پاسخگویی به این پرسش است که علت وجودی این کشور تازه تأسیس چیست؟

روش تحقیق این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار گردآوری داده‌های مطالعات کتابخانه‌ای است. فرضیه اصلی این مقاله بر این گزاره مبتنی است که تضادهای فرهنگی و ژئوپلیتیک بین دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان ناشی از تضاد در علت وجودی است. یافته‌های موجود نشان می‌دهد که این تضاد موجب شده است که به‌رغم روابط خوب دیپلماتیک، روابط، خصلت شکنندگی پیدا کرده‌اند. به طوری که با هر حادثه‌ای متزلزل شود. بخش بزرگی از این بی‌اعتمادی در لایه‌های عمیق نظریه علت وجودی کشور آذربایجان نهفته است.

كليد واژه‌ها: علت وجودی کشور، جمهوری آذربایجان، ایران، امنیت ملی، راهبرد ژئوپلیتیک