بررسی علّت وجودی جمهوری آذربایجان/ عطاءالله عبدی/ مراد کاویانی‌راد / حسین سیف‌الدینی
چكيده
کشورها برای تأسیس، بقا و استمرار نیازمند علت هستند که در جغرافیای سیاسی از آن با عنوان علت وجودی کشور یاد می‌شود. علت وجودی یک کشور پاسخی مستقیم به این پرسش است که چرا باید یک کشور به‌عنوان دولتی مستقل وجود داشته باشد. علت وجودی برخی از کشورها خودانگیخته و داخلی است و برخی دیگر براساس سیاست‌های استعماری و یا تجزیه امپراتوری‌های بزرگ به دولت ـ ملت‌های کوچک به وجود آمده‌اند. با فروپاشی اتحاد شوروی کشوری به نام جمهوری آذربایجان در جنوب قفقاز و همسایگی ایران ظهور کرد. این مقاله در صدد پاسخگویی به این پرسش است که علت وجودی این کشور تازه تأسیس چیست؟
روش تحقیق این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار گردآوری داده‌های مطالعات کتابخانه‌ای است. فرضیه اصلی این مقاله بر این گزاره مبتنی است که تضادهای فرهنگی و ژئوپلیتیک بین دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان ناشی از تضاد در علت وجودی است. یافته‌های موجود نشان می‌دهد که این تضاد موجب شده است که به‌رغم روابط خوب دیپلماتیک، روابط، خصلت شکنندگی پیدا کرده‌اند. به طوری که با هر حادثه‌ای متزلزل شود. بخش بزرگی از این بی‌اعتمادی در لایه‌های عمیق نظریه علت وجودی کشور آذربایجان نهفته است.
كليد واژه‌ها: علت وجودی کشور، جمهوری آذربایجان، ایران، امنیت ملی، راهبرد ژئوپلیتیک
اطلاعات بیشتر
تأثیرات هویت دینی بر تمایلات فرزندآوری در مناطق روستایی و شهری منتخب ایران / یعقوب فروتن/ صدیقه رضایی‌پاشا
چكيده
هدف این نوشتار، بررسی تأثیرات هویت دینی بر روی تمایلات فرزندآوری است که از موضوعات مهم تحقیقاتی در جهان معاصر محسوب می‌شود. در جامعه ما نیز با توجه به نقش تعیین کننده‌ی دین و مذهب در تمام جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی و هم‌چنین به سبب سیاست‌های خانواده و فرزندآوری، تحقیقات علمی در این حوزه از اهمیت و ضرورت مضاعف برخوردار است. این تحقیق مبتنی بر داده‌های بررسی پیمایشی در برخی از نقاط شهری و روستایی ایران است که تا حدود زیادی در بردارنده‌ی گستره‌ی جغرافیایی و تنوع‌های فرهنگی و اجتماعی از کشور ما است. با استفاده از روش نمونه‌گیری کوکران، جمعیت نمونه تحقیق را تعداد 3667 نفر مردان و زنان 15 ساله و بالاتر ساکن در نقاط شهری و روستایی در 8 شهرستان شامل اسفراین، اهواوز، بابلسر بجنورد، خرم‌آباد، گنبدکاووس، محمودآباد و همدان تشکیل می‌دهند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که براساس هر یک از چهار مؤلفه دینی مذهبی تحقیق (شامل میزان دینداری، انجام فرائض دینی، نوع حجاب در اماکن عمومی، تصمیم‌گیری زنان درخصوص نوع حجاب)، تمایلات فرزندآوری به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر سطح دینداری است
كليد واژه‌ها: مؤلفه‌های هویت دینی مذهبی، سطح دینداری، تمایلات فرزندآوری، ایران
اطلاعات بیشتر
تحلیل تاریخی کارکرد حس مکان در ایجاد و تداوم هویت ایرانی/ رضا بیگدلو
چكيده
مؤلفه‌های هویت‌بخش انسانی در سه حوزه فرد ، محیط و تعامل بین این دو حوزه مورد بررسی و نظریه‌پردازی قرار گرفته است. محیط/ مکان/ سرزمین به‌عنوان یک مؤلفه مهم در هویت‌بخشی فردی و اجتماعی ـ ملی، عامل مؤثری است که از دیرباز در برساختن هویت فردی و اجتماعی تأثیرگذار بوده است. این مقاله بر مبنای نظریه حس مکان و تأثیر آن بر هویت‌بخشی اجتماعی ـ ملی، با روش تحلیل تاریخی بر آن است که میزان و کیفیت آگاهی ایرانیان از حس مکان و چگونگی تداوم آن را بررسی کند. یافته‌های پژوهش آن است ایرانیان ساکنان کشوری بوده‌اند که دارای سرحدات مشخصی است و آنان همواره ایران را در موقعیت کانونی و دیگر سرزمین‌ها را در موقعیت حاشیه‌ای ترسیم و توصیف کرده‌اند و به این ترتیب آنان «حس مکانی» نیرومندی نسبت به سرزمین ایران داشته‌اند و این حس مکانی در تداوم هویت ایرانی به نحو بارزی ایفای نقش کرده است.
كليد واژه‌ها: هویت، جغرافیا، حس مکان، ایران، ایرانشهر.
اطلاعات بیشتر
رابطه عزّت‌نفس ملّی و مصرف کالاهای خارجی در بین شهروندان ایرانی/ مهناز نجیب‌زاده/ سیروس احمدی
چكيده
هدف این نوشتار بررسی رابطه عزّت‌نفس ملّی و مصرف کالای خارجی است. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری تحقیق، همه سرپرستان خانوار شهرهای تهران، شیراز و کرمان به تعداد است که 1200 نفر از آنان به روش نمونه‌گيري تصادفي چند مرحله‌اي انتخاب شدند. ابزار تحقیقِ سنجش عزّت‌نفس ملّی، مقیاس عزّت‌نفس روزنبرگ است و برای سنجش مصرف کالای خارجی، پرسشنامه پژوهشگر ساخته مبتنی بر پنج بعد کالای برقی، لوازم‌التحریر، پوشاک، لوازم خانگی و لوازم آرایشی و بهداشتی به کار برده شد. جهت تعیین اعتبار ابزار تحقیق از اعتبار محتوا و جهت تعیین پایایی از ضرایب آلفا کرانباخ و کودر ریچاردسون استفاده شد. براساس یافته‌های تحقیق، اولاً، مصرف کالای خارجی در بین شهروندان ایرانی فراتر از میانگین است. ثانیاَ، رابطه منفی و معناداری بین عزّت‌نفس ملّی و مصرف کالای خارجی وجود دارد و این متغیّر قادر است 11/0 تغییرات مصرف کالای خارجی را تبیین کند. نتیجه‌گیری پژوهش حاضر این است که با آموزش و تقویت عزّت‌نفس ملّی در بین شهروندان، می‌توان مصرف کالای خارجی را کاهش و از این طریق به رفع یا تسکین یکی از مسائل اجتماعی حاد جامعه ایران، کمک کرد.
كليد واژه‌ها: عزّت‌نفس ملّی، کالای خارجی، شهروندان، ایران.
اطلاعات بیشتر
سنجش رابطه‌ی پهنه‌ی روابط و ابعاد هویت ملی (مطالعه موردی: نسبت میان تعاملات فردی و گروهی با هویت ملی ایرانیان)/ عطاءالله عبدی
چكيده
پیوستگی و پیوند ابعاد هویت با هویت ملی، از جمله رهیافت‌های نرم‌افزاری مهم و اثرگذار در بقا و تداوم کشور ـ ملت‌ها به‌شمار می‌رود. از عوامل مهم در قوام هویت ملی تعاملات میان مردم در سطوح مختلف جغرافیایی است که از گذار آن آشنایی گروه‌های تشکیل دهنده‌ی ملت از داشته‌ها و اشتراکات فرهنگی خود می‌تواند در تقویت همگرایی ملی اثرگذار شود. از این‌رو هدف پژوهش حاضر بررسی این مسأله است که پهنه‌ی روابط و نوع ارتباط هویتی ایرانیان متمایل به کدام سطح هویتی است.
روش تحقیق از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه‌ی محقق ساخته است. بدین منظور جامعه‌ی آماری این پژوهش، تمامی افراد 18 تا 65 سال ساکن مراکز 31 استان کشور در سال 1393 است که از میان آنها براساس فرمول کوکران و نمونه‌گیری چند مرحله‌ای با توجه به جمعیت مرکز هر استان 15040 نفر به‌عنوان نمونه‌ی آماری انتخاب شده‌اند. نتایج حاصل از سنجش رابطه‌ی پهنه‌ی روابط با دیگران و ابعاد هویت (هویت ملی، محلی و مدرن) نشان داد که با هویت ملی و مدرن رابطه دارد اما با هویت محلی رابطه ندارد. بنابراین، هر چقدر افراد از پهنه‌ی روابط بالاتری برخوردار بوده‌اند نسبت به هویت ملی گرایش بالاتر و نسبت به هویت مدرن گرایش پایین‌تری داشته‌اند. بنابراین تقویت پهنه‌ی روابط افراد با یکدیگر از یک‌سو منجر به افزایش گرایش نسبت به هویت ملی و از سوی دیگر باعث کاهش گرایش به هویت مدرن می‌شود.
كليد واژه‌ها: هویت ملی، پهنه‌ی روابط، تعامل محیطی، ایران
اطلاعات بیشتر
سیاستگذاری هویت ملی و الزامات راهبردی آن برای ایران/ علی کریمی(مله)/ ندا پارسا
چكيده
این مقاله‌ی اکتشافی و نظری ـ تحلیلی اصول سیاستگذاری هویت ملی را به منظور ارائه الگویی برای کاربست آن بر ایران بررسی می‌کند. برای ادراک دقیق ماهیت سیاستگذاری هویت ملی آن را در چارچوب مسائل سیاستی بدخیم، طبق دیدگاه‌های ریتل و وبر و از منظر روند سیاستگذاری در ذیل مدل چرخه‌ای سیاستگذاری مطالعه می‌کند. پرسش اصلی مقاله این است که هدف، اصول و بنیان‌های لازم برای سیاستگذاری هویت ملی و دلالت‌های راهبردی آن برای ایران چیست؟ نوشته حاضر هدف اصلی سیاستگذاری هویت ملی را آفرینش مای جمعی متضمن ساختار بینش، کنش و احساس در قبال عناصر هویت ملی می‌شناسد که ریشه در زمین، تاریخ، ارزش‌ها و هنجارها، نظام فکری و معرفتی جامعه دارد. مسئله‌های هویتی برآمده از تعامل محیط داخلی و خارجی جوامع هر دو برمی‌خیزند، با تکیه بر ذهنیت جمعی و مشارکت همگانی در دستور کار سیاستگذاری هویتی واقع می‌شود و از طریق سیاستگذاری اجتماعی دربرگیرنده، شهروند محور، عدالت‌پایه و مبتنی بر اصل شناسایی، فرایند اجتماعی کردن دایمی و کارکرد مطلوب ساختارهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تدوین، اجرا و سپس ارزیابی می‌شود. دلالت راهبردی چنین سیاستگذاری برای ایران تعقیب راهبرد مشارکتی و همکارانه، لحاظ بافتار تاریخی، ساختار اجتماعی، بنیان‌های فرهنگی و اعتقادی جامعه و کنش‌گری مسئولانه‌ی بازیگران آگاه و ملتزم به قواعد سیاستگذاری و عناصر هویت ملی و نیز تغییر رفتار شهروندان است.
كليد واژه‌ها: هویت ملی، مسائل بدخیم، سیاستگذاری هویتی، چرخه‌ی سیاستگذاری، ایران
اطلاعات بیشتر
شهروندی دین‌پایه؛ الگوی انسجام هویتی در ایران/افشین ترکارانی/سیدمهدی ساداتی‌نژاد
چكيده
یکی از ویژگی‌ها و مسایل جوامع بشری تنوعات هویتی و نحوه سیاستگذاری و مدیریت آنها جهت دستیابی به انسجام هویتی است که تلاش‌های صورت گرفته در این مورد توسط نظام‌های سیاسی در قالب الگوهایی چون یکسان‌سازی و تکثرگرایی نمود یافته است. ایران نیز با این پدیده مواجه بوده و یکی از مسایل امروزه آن ضرورت ارایه الگویی بومی و مطلوب در این زمینه است. این مقاله در پی پاسخ به چیستی چنین الگویی است. به نظر می‌رسد با عنایت به نیازهای جدید خرده‌هویت‌ها از یک طرف و سابقه دین و مذهب در ایران از طرف دیگر، الگوی شهروندی دین‌پایه بهترین نمونه است که انسجام ملی و هویتی را در کشور ما تأمین خواهد کرد؛ این مقاله می‌کوشد با استفاده از روش طراحی سیستمی چگونگی عملیاتی شدن این مدل بومی را نشان دهد.
كليد واژه‌ها: تنوع هویتی، شهروندی دین پایه، انسجام هویتی، ایران.
اطلاعات بیشتر
نقش تفاوت‌های جنسیتی در ابعاد هویت ملی: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه یاسوج/ اصغر میرفردی/ عبدالله ولی‌نژاد
اطلاعات بیشتر
هویت ایرانی در آثار منظوم عصرسلجوقی/ صالح پرگاری/ حسین محمدی/ محسن جعفری
چكيده
یکی از منابع مهم شناخت هویت ایرانی، ادبیات فارسی است. در این پژوهش، هویت ایرانی در دیوان شش شاعر برجسته دربار سلجوقیان بزرگ، شامل ادیب صابر ترمذی، ازرقی هروی، انوری، امیرمعزی، عبدالواسع جبلی و لامعی گرگانی با تأکید بر سه مقوله: 1- کاربرد واژه ایران و عجم 2- توجه به شخصیت‌های اساطیری ایران 3- توجه به جشن‌های ایرانی بررسی شده است. پرسش اصلی این است که این شاعران تا چه میزان به این مؤلفه‌های هویتی توجه داشته‌اند. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.
نتایج این پژوهش نشان داد واژه ایران هفتاد و شش بار و عجم نود بار در دیوان‌ها آمده است. در این دیوان‌ها از سی و هفت شخصیت اساطیری ایران نام برده شده بود که نام ده شخصیت مهم 515 بار در اشعار آمده بود که نشان از کاربرد گسترده اساطیر ایرانی در شعر شاعران سلجوقی دارد. بررسی جشن‌ها نیز نشان می‌دهد نوروز و مهرگان به گستردگی در دربار سلجوقی برگزار شده است و مهم‌ترین مشوّق قصاید مناسبتی شاهان سلجوقی بوده‌اند با این همه وزیران و دیوانیان ایرانی نیز از سرایش چنین اشعاری حمایت کرده‌اند.
كليد واژه‌ها: ایران، سلجوقیان، نوروز، مهرگان، هویت ایرانی
| 
| 
| 
صاحب امتیاز